อัตราส่วนคาร์บอนต่อไนโตรเจน (C/N ratio)
มีผลอย่างมากต่อการเจริญเติบโตของพืช
อัตราส่วนคาร์บอนต่อไนโตรเจน (C/N ratio) มีผลอย่างมากต่อการเจริญเติบโตของพืช โดยอิทธิพลส่วนใหญ่มาจากกระบวนการย่อยสลายของอินทรียวัตถุในดิน และการปลดปล่อยไนโตรเจนที่พืชสามารถนำไปใช้ได้
ความสัมพันธ์ระหว่าง C/N ratio กับการเจริญเติบโตของพืช
1. ส่งผลต่อการปลดปล่อยไนโตรเจนในดิน
- C/N ต่ำ (<20:1)
> จุลินทรีย์มีไนโตรเจนเพียงพอ จึงสามารถย่อยสลายอินทรียวัตถุได้ดี
> ทำให้เกิดการ ปลดปล่อยไนโตรเจน (mineralization)
> ไนโตรเจนจะถูกเปลี่ยนให้อยู่ในรูปที่พืชใช้ได้ เช่น แอมโมเนีย (NH₄⁺) หรือไนเตรต (NO₃⁻)
> ส่งผลให้พืชเจริญเติบโตดีขึ้น
- C/N สูง (>30:1)
> จุลินทรีย์ต้องดึงไนโตรเจนจากดินมาใช้ในการย่อยอินทรียวัตถุ
> เกิดการ ตรึงไนโตรเจน (immobilization) ทำให้พืชขาดไนโตรเจน
> พืชจึงโตช้า ใบเหลือง ขาดความเขียวสด
อัตราส่วนคาร์บอนต่อไนโตรเจน (C/N ratio) ที่เหมาะสมสำหรับพืชจะแตกต่างกันไปตามระยะการเจริญเติบโตของพืช ดังนี้:
1. ระยะต้นกล้า (Seedling Stage):
- ในระยะนี้พืชต้องการไนโตรเจนสูงเพื่อการเจริญเติบโตของใบและลำต้น ดังนั้น C/N ratio ที่เหมาะสมควรอยู่ในช่วง 10:1 ถึง 20:1
- ค่า C/N ratio ต่ำแสดงถึงปริมาณไนโตรเจนที่สูง ซึ่งช่วยส่งเสริมการเติบโตของใบและลำต้นอย่างรวดเร็ว
2. ระยะเติบโต (Vegetative Stage):
- ในระยะนี้พืชยังคงต้องการไนโตรเจนสูงเพื่อการสร้างเนื้อเยื่อและใบเพิ่มเติม C/N ratio ที่เหมาะสมควรอยู่ในช่วง 20:1 ถึง 30:1
- ค่า C/N ratio ที่สูงขึ้นเล็กน้อยช่วยให้พืชสะสมพลังงานสำหรับการออกดอกในระยะต่อไป
3. ระยะออกดอก (Flowering Stage):
- ในระยะนี้พืชต้องการฟอสฟอรัสและโพแทสเซียมมากขึ้นเพื่อส่งเสริมการออกดอก C/N ratio ที่เหมาะสมควรอยู่ในช่วง 30:1 ถึง 40:1
- ค่า C/N ratio ที่สูงขึ้นช่วยลดการสะสมไนโตรเจนที่มากเกินไป ซึ่งอาจทำให้พืชเน้นการเติบโตของใบมากกว่าการออกดอก
4. ระยะติดผล (Fruiting Stage):
- ในระยะนี้พืชต้องการโพแทสเซียมสูงเพื่อส่งเสริมการพัฒนาของผล C/N ratio ที่เหมาะสมควรอยู่ในช่วง 40:1 ถึง 50:1
- ค่า C/N ratio ที่สูงขึ้นช่วยให้พืชเน้นการสะสมพลังงานสำหรับการพัฒนาผล
5. ระยะผลสุก (Ripening Stage):
- ในระยะนี้พืชต้องการไนโตรเจนน้อยลงและเน้นการสะสมคาร์โบไฮเดรตในผล C/N ratio ที่เหมาะสมควรอยู่ในช่วง 50:1 ถึง 60:1
- ค่า C/N ratio ที่สูงช่วยให้ผลสุกและมีรสชาติที่ดี
สรุป:
- ต้นกล้า: 10:1 ถึง 20:1
- เติบโต: 20:1 ถึง 30:1
- ออกดอก: 30:1 ถึง 40:1
- ติดผล: 40:1 ถึง 50:1
- ผลสุก: 50:1 ถึง 60:1
การปรับ C/N ratio ให้เหมาะสมในแต่ละระยะจะช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตและผลผลิตของพืชได้อย่างมีประสิทธิภาพ
PGS นครศรีธรรมราช
ศูนย์เรียนรู้ เครือข่ายเกษตรอินทรีย์ PGS นครศรีธรรมราช ขับเคลื่อนโดย สมาคมอาหารธรรมชาติยั่งยืน นครศรีธรรมราช
ที่อยู่ : ตำบลควนกลาง อำเภอพิปูน จังหวัดนครศรีธรรมราช
โทร : 0816577283
