การย่อยสลายอินทรีย์วัตถุให้กลายเป็นอาหารพืช
เป็นกระบวนการทางชีวภาพและเคมีที่ซับซ้อน
การย่อยสลายอินทรีย์วัตถุให้กลายเป็นอาหารพืชเป็นกระบวนการทางชีวภาพและเคมีที่ซับซ้อน เกี่ยวข้องกับจุลินทรีย์และปัจจัยแวดล้อมต่างๆ โดยมีขั้นตอนหลักๆ ดังนี้:
1. การย่อยสลายโดยจุลินทรีย์ (Decomposition)
- จุลินทรีย์ย่อยสลาย (แบคทีเรีย เชื้อรา แอคติโนมัยซีท โปรโตซัว) ผลิตเอนไซม์เพื่อย่อยสลายสารอินทรีย์ให้เป็นโมเลกุลเล็กๆ
- ขั้นตอนการย่อยสลาย:
- การย่อยสลายขั้นต้น: โปรตีน → กรดอะมิโน, คาร์โบไฮเดรต → น้ำตาล, ไขมัน → กรดไขมัน
- การย่อยสลายขั้นกลาง: กรดอะมิโนและน้ำตาลถูกย่อยต่อเป็นสารประกอบง่ายๆ เช่น แอมโมเนีย (NH₃), คาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂), และน้ำ (H₂O)
- การย่อยสลายขั้นสุดท้าย: สารประกอบอินทรีย์ถูกเปลี่ยนเป็นอนินทรีย์สาร (แร่ธาตุพืชดูดซึมได้)
2. การเกิดฮิวมัส (Humification)
- สารอินทรีย์ที่ย่อยสลายบางส่วนกลายเป็น ฮิวมัส (สารอินทรีย์คงทน) ช่วยปรับปรุงโครงสร้างดินและค่อยๆ ปล่อยแร่ธาตุ
3. การกลายเป็นแร่ธาตุ (Mineralization)
- สารอินทรีย์ถูกเปลี่ยนเป็น แร่ธาตุพืชใช้ได้ เช่น:
- ไนโตรเจน → แอมโมเนีย (NH₃) → ไนเตรต (NO₃⁻)
- ฟอสฟอรัส → ฟอสเฟต (PO₄³⁻)
- กำมะถัน → ซัลเฟต (SO₄²⁻)
4. ปัจจัยต่อการย่อยสลาย
- ความชื้น: ดินชื้น ประมาณ (50-60%) เร่งการย่อยสลาย
- อุณหภูมิ: อุณหภูมิอุ่น (25-35°C) เหมาะสม
- ออกซิเจน: กระบวนการเจริญเติบโต (มีออกซิเจน) เร็วกว่า anaerobic
- ค่า pH: ดินกรดเล็กน้อยถึงกลาง (pH 6-7.5) เหมาะสม
- C/N อัตราส่วน: อัตราส่วนคาร์บอนต่อไนโตรเจนประมาณ (~25:1) ช่วยให้จุลินทรีย์ทำงานได้อย่างประสิทธิภาพ
5. ผลลัพธ์: อาหารพืช
- แร่ธาตุสำคัญที่พืชดูดซึมได้:
- N, P, K (ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม)
- Ca, Mg, S (แคลเซียม แมกนีเซียม กำมะถัน)
- จุลธาตุ (Fe, Zn, Cu, Mn )
ตัวอย่างเช่น:
- ใบไม้ย่อยสลาย → กลายเป็น CO₂, H₂O, ไนเตรต, ฟอสเฟต
- มูลสัตว์ → ผ่านการย่อยสลายให้แอมโมเนียและแร่ธาตุอื่นๆ
กระบวนการนี้เป็นวงจรสำคัญในระบบนิเวศ ทำให้สารอาหารกลับคืนสู่ดินและสนับสนุนการเจริญเติบโตของพืชใหม่
PGS นครศรีธรรมราช
ศูนย์เรียนรู้ เครือข่ายเกษตรอินทรีย์ PGS นครศรีธรรมราช ขับเคลื่อนโดย สมาคมอาหารธรรมชาติยั่งยืน นครศรีธรรมราช
ที่อยู่ : ตำบลควนกลาง อำเภอพิปูน จังหวัดนครศรีธรรมราช
โทร : 0816577283
